O'simlik mikrobiologiyasi botanika va mikrobiologiya fanlarining kesishgan nuqtasida joylashgan bo'lib, o'simliklar va mikroorganizmlar (bakteriyalar, zamburug'lar, viruslar va boshqalar) o'rtasidagi o'zaro munosabatlarni o'rganadi. Bu soha juda keng bo'lib, ijobiy (foydali) va salbiy (zararli) ta'sirlarni, shuningdek, atrof-muhit bilan o'zaro bog'liqlikni qamrab oladi.
Asosiy Yo'nalishlar:
-
Rizofor mikroorganizmlar: O'simlik ildizlari atrofida yashaydigan mikroorganizmlar, ayniqsa rizosfera (ildiz atrofidagi tuproq zonasi) mikroflorasi o'simlik o'sishi va rivojlanishida muhim rol o'ynaydi. Bu mikroblar ozuqa moddalarining o'simlik tomonidan o'zlashtirilishiga yordam beradi (masalan, azot fiksatsiyasi), patogenlarga qarshi himoya qiladi va stressga chidamlilikni oshiradi.
-
Endofit mikroorganizmlar: Bu mikroblar o'simlik to'qimalarining ichida yashaydi va o'simlikka zarar yetkazmasdan, balki foyda keltiradi. Ular o'simlikni kasalliklardan himoya qilishi, o'sish stimulyatorlari ishlab chiqarishi va abiotik stresslarga (qurg'oqchilik, sho'rlanish) chidamlilikni oshirishi mumkin.
-
O'simlik patogenlari: Mikrobiologiya sohasining muhim qismi o'simlik kasalliklarini keltirib chiqaradigan mikroorganizmlarni (viruslar, bakteriyalar, zamburug'lar, nematodalar) o'rganishga bag'ishlangan. Bu yo'nalish patogenlarning hayot siklini, infektsiya mexanizmlarini, kasallikning tarqalishini va ularga qarshi kurash usullarini tadqiq qiladi.
-
O'simlik-mikrob simbiozi: Ba'zi mikroorganizmlar o'simliklar bilan o'zaro foydali simbiotik munosabatlarga kirishadi. Eng mashhur misollar:
- Azot fiksatsiyasi: Dukkakli o'simliklar bilan rizo bakteriyalarining simbiozi havodagi molekulyar azotni o'simliklar o'zlashtira oladigan shaklga aylantiradi.
- Mikoriza: Zamburug'lar (ayniqsa, arbuskulyar mikoriza zamburug'lari) ildizlar bilan simbiotik munosabatga kirishib, suv va minerallarning o'simlikka singishini yaxshilaydi
- Учитель: O'tkirbek Azamatov
